Zgodnie z postanowieniem z 6 kwietnia 2020 r. Prezesa UODO nakazano GGK zaprzestanie publikowania numerów ksiąg wieczystych na portalu internetowym GEOPORTAL2 do czasu wydania decyzji administracyjnej kończącej postępowanie w tej sprawie. Prezes UODO podjął taką decyzję w związku z prowadzonym wobec Głównego Geodety Kraju postępowaniem z urzędu w sprawie naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych dotyczącej udostępniania bez podstawy prawnej na portalu internetowym GEOPORTAL2 numerów ksiąg wieczystych.

Czy numer księgi wieczystej to dana osobowa?

Prezes UODO uznał, że działanie GGK skutkuje tym, że podane do publicznej  wiadomości  numery  ksiąg  wieczystych  pozwalają  osobom  nieuprawnionym  na zapoznanie się z informacjami zawartymi w księdze wieczystej, w tym również z danymi osób fizycznych.

UODO podkreśla, że imię i nazwisko, PESEL, informacje zobowiązaniach finansowych, przysługujących prawach czy sposobie pozyskania tytułu prawnego do nieruchomości – to tylko niektóre dane o właścicielu nieruchomości dostępne w księdze wieczystej. Dysponując numerem księgi wieczystej można więc uzyskać dostęp do zawartych w niej danych, co może prowadzić do zagrożeń dla wielu osób.

Dodatkowo żaden z obowiązujących przepisów prawa, w tym przepisów regulujących kwestie związane z działalnością Głównego Geodety Kraju, nie uprawnia tego organu do upubliczniania w ramach portalu internetowego GEOPORTAL2 danych dotyczących numerów ksiąg wieczystych. 

Dlaczego zdaniem UODO numer księgi wieczystej jest daną osobową? Otóż dane osobowe to nie tylko informacje, które w sposób bezpośredni identyfikują osobę fizyczną, ale i takie, które pozwalają na jej pośrednią identyfikację.

Zgodnie bowiem z definicją zawartą w art 4 RODO „dane osobowe” oznaczają wszelkie informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej („osobie, której dane dotyczą”); możliwa do zidentyfikowania osoba fizyczna to osoba, którą można bezpośrednio lub pośrednio zidentyfikować, w szczególności na podstawie identyfikatora takiego jak imię i nazwisko, numer identyfikacyjny, dane o lokalizacji, identyfikator internetowy lub jeden bądź kilka szczególnych czynników określających fizyczną, fizjologiczną, genetyczną, psychiczną, ekonomiczną, kulturową lub społeczną tożsamość osoby fizyczne. Zatem zdaniem UODO do danych osobowych należy zaliczyć także numer księgi wieczystej, ponieważ dzięki niemu można uzyskać wiele informacji o  właścicielu konkretnej nieruchomości.

Stanowisko Sądu Administracyjnego

GGK wniósł od powyższego postanowienia Prezesa UODO o czasowym ograniczeniu przetwarzania danych osobowych w zakresie numerów ksiąg wieczystych w portalu GEOPORTAL2 skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. GGK argumentował skargę  wskazując na następujące okoliczności:

• zablokowanie dostępu obywatelom korzystającym z serwisu www.geoportal.gov.pl jest działaniem nieuzasadnionym w świetle obowiązujących przepisów prawa, a w konsekwencji szkodliwym dla funkcjonowania skarżącego oraz obsługującego go urzędu. Podjęcie działań ograniczających obywatelom dostęp do informacji, które na gruncie przepisów prawa mają charakter jawny, podważa zaufanie do organów państwa, a w szczególności do GGK jako centralnego organu administracji rządowej właściwego w sprawach geodezji i kartografii.
• utrzymywanie stanu związanego z ograniczeniem dostępu do danych za pośrednictwem serwisu www.geoportal.gov.pl zaistniałego w wyniku wykonania zaskarżonego postanowienia może również powodować trudne do odwrócenia skutki dla obrotu gospodarczego. Numer księgi wieczystej jest bowiem jednym z podstawowych atrybutów nieruchomości (działki, budynku, lokalu) i stanowi identyfikator wiążący rejestr ewidencji gruntów i budynków z rejestrem elektronicznej księgi wieczystej. Łącznie obydwa wymienione rejestry zapewniają w państwie bezpieczeństwo w obrocie nieruchomościami oraz stanowią podstawę jego funkcjonowania w zakresie szeroko rozumianego gospodarowania nieruchomościami.
• utrzymywanie stanu związanego z ograniczeniem dostępu do danych za pośrednictwem serwisu www.geoportal.gov.pl zaistniałego w wyniku wykonania zaskarżonego postanowienia może również powodować trudne do odwrócenia skutki dla obrotu gospodarczego. Numer księgi wieczystej jest bowiem jednym z podstawowych atrybutów nieruchomości (działki, budynku, lokalu) i stanowi identyfikator wiążący rejestr ewidencji gruntów i budynków z rejestrem elektronicznej księgi wieczystej. Łącznie obydwa wymienione rejestry zapewniają w państwie bezpieczeństwo w obrocie nieruchomościami oraz stanowią podstawę jego funkcjonowania w zakresie szeroko rozumianego gospodarowania nieruchomościami.
• wykonanie zaskarżonego postanowienia uniemożliwia starostom powiatowym będącym dysponentami informacji gromadzonych w ewidencji gruntów i budynków realizowanie swoich zadań publicznych związanych z zapewnianiem jawności gromadzonych danych poprzez udostępnianie ich za pośrednictwem serwisu www.geoportal.gov.pl.

Niemniej jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji Prezesa UODO. W ocenie Sądu postanowienie Prezesa UODO wydane na podstawie art. 70 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych nie może być wstrzymane w trybie przewidzianym w art. 61 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. WSA wyjaśnił, że wstrzymanie przez sąd wykonania decyzji organu w trybie art. 61 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi może mieć zastosowanie, gdy zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia skarżącemu znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. A pojęcia znacznej szkody należy rozumieć jako szkodę, która nie będzie mogła być wynagrodzona przez późniejszy zwrot spełnionego świadczenia lub jego wyegzekwowanie ani też nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do stanu pierwotnego.

W ocenie Sądu, należy zauważyć, że zobowiązanie do ograniczenia przetwarzania danych osobowych, o którym mowa w art. 70 u.o.d.o., charakteryzowane jest jako uprawnienie o szczególnym, zabezpieczającym charakterze, wywołujące skutki w ograniczonym czasowo zakresie, służące do doraźnej i natychmiastowej interwencji w sytuacji realnego zagrożenia wystąpienia poważnych i trudnych do usunięcia skutków w następstwie dalszego przetwarzania danych osobowych z naruszeniem przepisów o ochronie danych osobowych.

Tym samym do czasu wydania ostatecznej decyzji administracyjne w sprawie przez UODO, Główny Geodeta Kraju czasowo zobowiązany jest do zaprzestania publikowania w Geoportalu2 numerów księgi wieczystej. Będziemy śledzić rozwój sprawy i przekażemy Wam informacje o ostatecznej decyzji administracyjnej w sprawie.