Od piątku- 12 lipca 2019 r. – obowiązują nowe przepisy dotyczące dowodów tożsamości w ramach nowej ustawy o dokumentach publicznych. W sieci można odnaleźć liczne stanowiska, głoszące, że w związku z nową ustawą zakazane i karalne będzie kserowanie dowodów osobistych. Czy aby na pewno ? Dziś przyjrzymy się nowym przepisom.
Zgodnie z art. 59 nowej ustawy o dokumentach publicznych, kto wytwarza, oferuje, zbywa lub przechowuje w celu zbycia replikę dokumentu publicznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ustawodawca wychodzi naprzeciw, definiując replikę dokumentu publicznego. Jest nim odwzorowanie lub kopia wielkości od 75% do 120% oryginału o cechach autentyczności dokumentu publicznego lub blankietu dokumentu publicznego, z wyłączeniem kserokopii lub wydruku komputerowego dokumentu publicznego wykonanych do celów urzędowych, służbowych lub zawodowych określonych na podstawie odrębnych przepisów lub na użytek osoby, dla której dokument publiczny został wydany.
I tutaj zaczynają się interpretacyjne schody… ☺ Czy w definicji odwzorowania lub kopii mieści się kserokopia? Według nowej ustawy wzór dokumentu publicznego to wzór blankietu dokumentu publicznego odzwierciedlający rzeczywisty wygląd tego dokumentu, w tym elementy graficzne i jawne zabezpieczenia przed fałszerstwem, określony w przepisach prawa powszechnie obowiązującego. Nie bez przyczyny w definicji repliki znajduje się zarówno odwzorowanie (wzór) ale i także kopia. Może nie wynika to wprost z przepisów ustawy lecz powyższe w naszej ocenie należy interpretować tak, że pojęciem repliki dokumentu publicznego objęte są także kserokopie dokumentów.
Aby uznać dany dokument za replikę, musi on mieć cechy autentyczności. Tego jednak pojęcia w nowej ustawie ustawodawca nie definiuje. Z całą jednak pewnością tzw. „dowody kolekcjonerskie” uznane zostaną za replikę dokumentu publicznego.
Przepisy Karne
Jak już wskazaliśmy powyżej, od dziś kto wytwarza, oferuje, zbywa lub przechowuje w celu zbycia replikę dokumentu publicznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Czynem karalny będzie zarówno wytworzenie (stworzenie repliki poprzez odwzorowanie lub skopiowanie) jak i oferowanie i zbywanie. Przechowywanie będzie natomiast karalne gdy dokonywane jest w celu zbycia danej repliki.
Słychać już na tle powyższego głosy, że „furtką” mogą być nie kserowanie osobiście przez dane podmioty dokumentów tożsamości osób fizycznych, lecz chociażby wymaganie dostarczenia takiej kopii przez samą osobę. Przechowywanie wedle literalnego brzmienia przepisu ma być karalne jedynie gdy odbywa się w celu zbycia danej repliki ☺. Być może jest to jedynie błąd legislacyjny, bowiem oceniamy, iż intencją ustawodawcy prawdopodobnie było objęcie zakresem karalności także przechowywanie repliki bez podstawy prawnej. Niemniej obecnie przepis brzmi tak a nie inaczej.
Oczywiście osoba fizyczna do której dokument należy nie podlega odpowiedzialności karnej. Bowiem definicja repliki nie dotyczy kserokopii lub wydruku komputerowego dokumentu publicznego wykonanych do celów urzędowych, służbowych lub zawodowych określonych na podstawie odrębnych przepisów lub na użytek osoby, dla której dokument publiczny został wydany.
Poruszenie w bankach… ☺
Wiele instytucji podnosi hasła, że one nadal będą mogły kserować nasze dowody zgodnie z literą prawa. Jednym z nich są banki. Faktycznie, w prawie bankowym znajduje się ku temu podstawa prawa, choć może nie tak wyraźna…☺ Art. 112b prawa bankowego wskazuje, że banki mogą przetwarzać dla celów prowadzonej działalności bankowej informacje zawarte w dokumentach tożsamości osób fizycznych.
Niemniej zgodnie z komentarzem do tego przepisu, autorstwa Kawulskiego Arkadiusza, wskazać należy że „przepis ten został wprowadzony do Prawa bankowego nowelizacją z 1 kwietnia 2004 r., a jego celem jest prawne potwierdzenie stosowanej przez banki praktyki polegającej na kopiowaniu lub skanowaniu dokumentów tożsamości klientów banku lub osób ubiegających się w banku np. o kredyt. Z jednej strony, praktyka taka była kwestionowana przez GIODO jako naruszająca dane osobowe konkretnej osoby przez żądanie informacji, które nie są niezbędne do np. otwarcia rachunku czy udzielenia kredytu. W szczególności chodziło tu o wizerunek danej osoby znajdujący się w dowodzie tożsamości. Z drugiej strony, obowiązujące przed nowelizacją z 1 kwietnia 2004 r. przepisy ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy) przewidywały i nadal przewidują obowiązek weryfikacji tożsamości osób dokonujących czynności z bankiem (art. 8).”
Tak naprawdę wytyczne, interpretacje i komentarze wskażą jednoznacznie czy kserowanie dowodów osobistych jest całkowicie zakazane czy jednak są pewne mniejsze lub większe ustępstwa.
Wpis nie stanowi porady ani opinii prawnej w rozumieniu przepisów prawa oraz ma charakter wyłącznie informacyjny. Stanowi wyraz poglądów jego autora na tematy prawnicze związane z treścią przepisów prawa, orzeczeń sądów, interpretacji organów państwowych i publikacji prasowych. Kancelaria Ostrowski i Wspólnicy Sp.K. i autor wpisu nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne skutki decyzji podejmowanych na jego podstawie.
