W dzisiejszym artykule „odskoczymy” nieco od tematów dotyczących stricte ochrony danych osobowych, a skupimy się bardziej na kierunku, w jakim podążają nowe technologie. Jedną z popularniejszych branż postępu technologicznego jest już dobrze znany (aczkolwiek może nie wszystkim), świat systemu blockchain. O tym, czy można połączyć dotychczas wszystkim znane standardy pojawiające się w sektorze publicznym ze światem technologii blockchain, odpowiadamy w poniższym wpisie.

Technologia blockchain

Słowem wstępu należy choć trochę przybliżyć temat dotyczący tytułowego systemu. Blockchain jest niczym innym, jak łańcuchem bloków, czyli zdecentralizowaną, rozproszoną bazą danych, która rejestruje, przechowuje i przesyła informacje o transakcjach dokonanych w Internecie za pomocą tej technologii. Innymi słowy, wszelkie dane utworzone za pomocą blockchain przechowywane są w blokach danych, a każdy nowy blok z danymi jest połączony z poprzednim, co tworzy strukturę przypominającą łańcuch. Istotne jest to, że żaden poprzedni blok z danymi nie może zostać zmieniony lub usunięty, co jednocześnie oznacza, że mogą być dodawane jedynie nowe bloki (czyli nowe dane) do łańcucha. Początkowo, blockchain był technologią wykorzystywaną do stworzenia najpopularniejszej kryptowaluty, czyli Bitcoina. W kolejnych latach nastąpiło jednak znaczne ożywienie oraz szersze zastosowanie blockchain nie tylko w świecie kryptowalut, ale także w wielu segmentach życia codziennego oraz publicznego.  

Blockchain w sektorze administracji publicznej

Nie ulega wątpliwości, iż każdy wewnętrznie ma poczucie, że załatwienie jakiejkolwiek urzędowej sprawy wiąże się najczęściej z ponadprzeciętną biurokracją oraz jest czasochłonne. Dlatego też zastanawiające jest, czy w obecnym świecie możliwe jest wprowadzanie tak innowacyjnych rozwiązań do sektora administracji publicznej, jak technologia blockchain, która mogłyby usprawnić procesy przetwarzania danych. W tym momencie należy nadmienić, iż realnie istnieje szansa zmiany funkcjonowania administracji publicznej za sprawą systemu blockchain, jednakże ze względu na złożoność tematu, nie jest to (niestety) takie proste. Przykładem kraju wiodącego prym w zakresie wdrożenia  blockchain w życie sektora publicznego jest Estonia, która już od kilku lat prężnie wprowadza nową technologię w codzienne zastosowanie, co znacząco ułatwia załatwianie spraw urzędowych.

Przykłady realnego stosowania blockchain w administracji publicznej

Powołując Estonię jako kraj, który jest liderem we wdrażaniu blockchain w życie publiczne, należy również wskazać w jaki sposób technologia ta jest wykorzystywana. Sektor administracji publicznej w Estonii oparty jest na systemie X-Road, który został stworzony poprzez połączenie infrastruktury klucza publicznego (Public Key Infrastructure) z systemem blockchain. Powyższe połączenie pozwala na przeniesienie wielu czynności sektora administracji publicznej do technologii blockchain, co jednocześnie gwarantuje integralność oraz bezpieczeństwo danych. Powyższy system jest wykorzystywany m.in. w infrastrukturze systemu zdrowotnego, co pozwala na dostęp do danych medycznych, umówienie wizyty u lekarza, czy też umożliwia wystawienie oraz zrealizowanie recept lekarskich[1]. Ze względu na zaangażowanie technologii blockchain w powyższe usługi, każda czynność w zakresie dostępu do danych oraz ich edytowania jest rejestrowana. Należy również wspomnieć o możliwości udziału w wyborach online przez obywateli. Dzięki zastosowaniu blockchain oddane głosy w wyborach są szyfrowane, dzięki czemu nie ma możliwości zweryfikowania przez osoby trzecie, na kogo dany obywatel oddał głos.  W tym miejscu warto podkreślić, iż 5 marca 2023 r. dobiegły końca wybory parlamentarne w Estonii, przy czym ponad połowa głosów została oddana właśnie drogą wirtualną[2]. Blockchain jest wykorzystywany również w innych dziedzinach życia społecznego, m.in. przy rozliczaniu deklaracji podatkowych czy też świadczeniu usług bankowych.

Podsumowanie

Zaimplementowanie systemu blockchain w struktury sektora administracji publicznej ma zapewne wiele plusów. Jak wskazują źródła[3], zastosowanie tej technologii przyczynia się m.in. do zmniejszenia kwoty wydatków przeznaczonych na funkcjonowanie administracji, minimalizacji oszustw (np. podczas wyborów parlamentarnych) oraz łatwiejszego dostępu do usług społecznych np. w zakresie opieki medycznej. Przede wszystkim, główną funkcją jest bezpieczeństwo oraz fakt, że żadna osoba niepowołana nie będzie miała dostępu do danych w systemie.

Pojawia się zatem pytanie, czy w naszym kraju istnieje możliwość wprowadzenia oraz stosowania technologii blockchain? Biorąc pod uwagę coraz częstsze wdrażanie usług elektronicznych w administracji, np. dostępną od kilku lat aplikację mObywatel, nie jest to wykluczone. Co prawda, nie jest to rozwiązanie oparte na technologii blockchain (a szkoda, ponieważ mogłoby się przełożyć na większe poczucie bezpieczeństwa danych). Jednakże, patrząc na obrany kierunek stopniowego otwierania się administracji na nowoczesne rozwiązania, można mieć nadzieję, iż któregoś dnia pod względem technologicznym wydajności sektora administracji publicznej, zbliżymy się do Estonii 😊

[1] https://digiexpo.e-estonia.com/category/healthcare/

[2] https://e-estonia.com/how-did-estonia-carry-out-the-worlds-first-mostly-online-national-elections/.

[3] https://e-estonia.com/facts-and-figures/.